پژوهشگر ایرانی به دنبال آثار عیسی بن علی

انصاری پژوهشگر حوزه تاریخ،عضو شورای عالی علمی و نویسنده این بار کتابی به زبان فارسی نوشت.

به گزارش گروه فرهنگ وهنر برنا؛ حسن انصاری پژوهشگر حوزه تاریخ اسلامِ مؤسسه مطالعات پیشرفته پرینستون و عضو شورای عالی علمی مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و نویسنده کتاب‌هایی چون «بررسی‌های تاریخی در حوزه اسلام و تشیع،«گنج پنهان»، شرح احوال و آثار علامه مرحوم سیدعبدالعزیز طباطبایی یزدی» و مصحح کتاب‌هایی چون «التفصیل لجمل التحصیل» اثر سلیمان بن عبدالله خراشی و «شرح المقدمة فی الکلام» اثر ابوالقاسم عبدالرحمان بن علی حسینی، به تازگی یادداشتی درباره یک محدّث، فیلسوف و دبیر ایرانی شگفت انگیز در سده چهارم قمری نوشته است که کتابی در «زبان فارسی» داشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

متن مطلب مورد نظر در ادامه می آید؛

از خاندان ابن جرّاح که از دیر قنّی بودند و تباری ایرانی داشتند و پیش از گروش به اسلام بر مسیحیت بودند وزیران و کاتبان مهمی را در دربار عباسیان در طی سده‌های سوم وچهارم می‌شناسیم و از برخی از آنان تألیفات ارزشمندی شناخته است. یکی از افراد این خاندان در سده چهارم عیسی (د. ۳۹۱ ق) فرزند وزیر علی بن عیسی معروف به «وزیر نیک» بود که ابن ندیم مکرر از این عیسی در فهرست یاد کرده و از همنشینان و مصاحبان مجلس او در بغداد بود.

این عیسی بن علی از جهات مختلف شخصیت یگانه‌ای است. هم از کاتبان و دلتمردان روزگارش به حساب می‌آمد و هم از شاگردان مجلس یحیی بن عدی، فیلسوف و متکلم مسیحی یعقوبی بسیار مهم و معروف بغداد در زمانش بود و در عین حال در علوم مختلف و از جمله حدیث دست داشت. از گزارش ابوحیان توحیدی در «الامتاع والمؤانسة» بر می‌آید که وی در کار ترجمه هم بوده و گویا چندین زبان می‌دانسته که احتمالاً در آن میان سریانی و یونانی علاوه بر فارسی را باید به شمار آورد.

او در فلسفه و منطق ارسطویی نزد یحیی بن عدی درس خواند و سماع طبیعی ارسطو را از او آموخت و نسخه آن را برای خود از مجلس درس یحیی بن عدی فراهم کرد. تعبیر مهم ابن ندیم درباره او این است که: «أوحد زمانه فی علم المنطق والعلوم القدیمة» و این نشان از جایگاه بلند او در این دانش‌ها دارد. توصیفاتی که از او از سوی نویسنده صوان الحکمة و نیز ابو حیان توحیدی و ابن القفطی گزارش شده و همه را کرمر در کتاب رنسانس فرهنگی خود نقل کرده مؤید گزارش ابن ندیم است. ابن ندیم در ضمن می‌نویسد که او کتابی در زبان فارسی داشت (کتاب فی اللغة الفارسیة) و معلوم نیست آیا مقصودش این است که او کتابی داشت به زبان فارسی و یا درباره زبان فارسی. با توجه به زمان عیسی بن علی هر یک را احتمال دهیم نشان از اهمیت این کتاب دارد.

نکته جالب توجه عنایت او با وجود آموزش‌های وی در فلسفه و علوم اوایل و علوم ادبی و در مقام یک دیوانسالار و کاتب به علم حدیث است. او در حدیث از بسیاری از محدثان عصر آموخت و از آن جمله جزئی از حدیث او اینک در اختیار است و به چاپ رسیده. طرفه این است که این متن که مجموعه‌ای از مجالس او در حدیث است درست به سبک محدثان تنظیم و ارائه شده و هیچ نشانی در آن از اینکه این شخص دقیقاً همان کسی است که در عین حال که حدیث نقل می‌کند سماع طبیعی ارسطو را نیز می خوانده و با فلاسفه زمان گفت‌وگوهای فلسفی داشته دیده نمی‌شود. خطیب بغدادی از شیخ خود محمد بن ابی الفوارس نقل می‌کند که عیسی «وکان یرمی بشئ من مذهب الفلاسفة.» عیسی بن علی حقیقتاً از شگفتی‌های زمان خود بود.

انتهای پیام/

 

آیا این خبر مفید بود؟

نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: زبان فارسی حسن انصاری دیوان سالار عیسی بن علی زبان فارسی ابن ندیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۶۲۵۶۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

همایش ملّی زبان‌ها و گویش‌های ایران فراخوان داد

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم فناوری آنا، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی) با همکاری انجمن ایران‌شناسی هفتمین همایش ملی زبان‌ها و گویش‌های ایران (گذشته و حال) را در بهمن ماه ۱۴۰۳ برگزار می‌کند.

از کلیۀ علاقه‌مندان به ارائۀ مقاله در این همایش دعوت می‌شود چکیده و اصل مقالۀ خود را طبق تاریخ‌های مذکور در پایین، به آدرس ایمیل icild@cgie.org.ir ارسال کنند.

همچنین ضروری است متقاضیان در تارنمای همایش به نشانی www.icild.cgie.org.ir نام‌نویسی کرده و مبلغ ۵۰۰ هزار تومان از طریق درگاه پرداخت اینترنتی موجود در تارنما جهت هزینه‌های داوری مقالات واریز کنند.

بدیهی است در صورت تأیید نهایی مقاله، هزینه چاپ آن از نویسندگان مقالات مطالبه خواهد شد.

مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی همه فرهیختگان، استادان و دانشجویان ارجمند را برای ارائه دستاوردهای علمی خود در شناسایی زبان‌ها و گویش‌های ایران فرامی‌خواند.

 مقالات پذیرفته شده در این همایش تأییدیه (isc پایگاه استنادی جهان اسلام) دریافت می‌کند و در مجموعه مقالات هفتمین همایش بین المللی زبان‌ها و گویش‌های ایران چاپ و منتشر خواهد شد.

اهداف همایش 

- آشنایی با آخرین دستاوردهای پژوهشی در زمینه زبان‌ها و متون ایرانی باستان، میانه و نو

- بررسی گستره زبان‌های ایرانی به عنوان یکی از عوامل پیوند میان ملت‌های منطقه

- ایجاد انگیزه در پژوهشگران جوان برای پژوهش‌های ژرف در عرصه زبان‌شناسی ایرانی

محورهای همایش

- پژوهش‌های تازه در زمینه زبان‌ها و متون ایرانی باستان (فارسی باستان، اوستایی)

- پژوهش‌های تازه در زمینه زبان‌ها و متون ایرانی میانه غربی (پارتی و فارسی میانه)

- پژوهش‌های تازه در زمینه زبان‌ها و متون ایرانی میانه شرقی (سغدی، ختنی، خوارزمی و بلخی)

- پژوهش‌های تازه در زمینه متون کهن فارسی از دیدگاه زبان‌شناسی

- جغرافیای زبان فارسی

- رابطه زبان‌های ایرانی با دیگر زبان‌ها درگذر تاریخ

- پژوهش‌های تازه در زمینه گویش‌های ایرانی

ضوابط ارسال

چکیده مقاله: زبان اصلی همایش فارسی است، اما چکیده مقالات به زبان انگلیسی نیز پذیرفته خواهد شد.

تمامی مقالات پذیرفته شده باید حاوی مطالب زیر باشند:

- چکیده مقاله ها باید بین ٣٠٠ تا ٤٠٠ واژه به همراه واژگان کلیدی در محیط word تنظیم شده باشد.

همچنین هدف از نگارش مقاله مشخص شده باشد.

علاقه‌مندان تا اول تیر ۱۴۰۳ مهلت دارند تا چکیده مقاله خود را ارسال کنند، همچنین تا ۳۰ شهریور باید اصل مقاله را به دبیرخانه ارسال کنند و نتایج مقالات نیز تا ۳۰ دی‌ ماه اعلام خواهد شد.

راه های تماس با دبیرخانه همایش: - نشانی محل دبیرخانه: تهران، میدان شهید باهنر (نیاوران)، خیابان شهید پورابتهاج، پلاک ۲۱۰، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.

انتهای پیام/